Να σου πω μια Ιστορία - Χόρχε Μπουκάι

• Αυτές οι ιστορίες γράφτηκαν για να δείξουν ένα δρόμο. Να βρεθεί το διαμάντι που κρύβεται μέσα τους, είναι δουλειά του καθενός από εμάς.

• Ζούμε πιστεύοντας ότι «δεν μπορούμε» να κάνουμε ένα σωρό πράγματα, απλώς επειδή μια φορά, πριν από πολύ καιρό, όταν ήμασταν μικροί, προσπαθήσαμε και δεν τα καταφέραμε. Ο μοναδικός τρόπος να μάθεις εάν μπορείς είναι να προσπαθήσεις πάλι... με όλη σου την ψυχή!

• Ανάδραση: σημαίνει ότι προστατεύουμε τους άλλους από τη δίκη μας επιθετικότητα. Κάθε φορά που το κάνουμε αυτό, η επιθετική και βίαιη ενέργεια μας συγκρατείται προτού φτάσει στον άλλον από ένα φράγμα που τοποθετούμε εμείς οι ίδιοι. Το φράγμα αυτό δεν απορροφά την κρούση, απλώς την ανακλά. Κι όλος ο θυμός, όλη η κακοκεφιά, όλη αυτή η επιθετικότητα στρέφεται εναντίον του εαυτού μας, άλλοτε μέσω πραγματικών πράξεων αυτοτιμωρίας κι άλλοτε μέσω κρυμμένων συγκινήσεων ή συναισθημάτων. Είναι πολύ πιθανό ένας «πεφωτισμένος» ουτοπικός άνθρωπος, ευφυής και ακέραιος, να μην οργίζεται ποτέ. Θα ήταν πολύ χρήσιμο να μη θυμώναμε ποτέ. Ωστόσο, κάθε φορά που νιώθουμε οργή, λύσσα, τσαντίλα, ο μόνος τρόπος να γλιτώσουμε είναι να τη βγάλουμε από πάνω μας μετατρέποντας τη σε δράση. Σε αντίθετη περίπτωση, το μόνο που θα καταφέρουμε, αργά ή γρήγορα, θα είναι να εξοργιστούμε με τον εαυτό μας.

• Η ιδέα της ανάγκης για καταναγκασμό είναι ένα κοινωνικό δημιούργημα που προέκυψε από μια συγκεκριμένη ιδεολογία, από ένα σύστημα που, πράγματι, είναι αρκετά αυστηρό με την εικόνα του κοινωνικού ανθρώπου. Είναι φανερό ότι εάν ο άνθρωπος είναι τεμπέλης, κακοήθης, εγωιστής και αμελής πρέπει να ζοριστεί για να “βελτιωθεί”. Όμως είναι στ’ αλήθεια έτσι ο άνθρωπος; Είναι ανάγκη να απενεργοποιήσεις την παγίδα που μας έστησαν όταν ήμασταν μικρά παιδιά. Η παγίδα είναι μια ιδέα τόσο βαθιά ριζωμένη μέσα μας, που αποτελεί μέρος της κουλτούρας μας, άμεσα και έμμεσα: «αξίζει μόνο ότι επιτυγχάνεται με κόπο». Ο καθένας αντιλαμβάνεται από την εμπειρία του ότι, στην πραγματικότητα, αυτό δεν είναι σωστό, αλλά όλοι μας χτίζουμε τη ζωή μας σαν να ήταν μια αδιαμφισβήτητη αλήθεια.

• Αν υπάρχει μια δυσκολία που αξίζει τον κόπο να αντιμετωπίσεις, αυτή είναι για να βοηθήσεις κάποιον. Ο ελεύθερος άνθρωπος που γνωρίζει τον εαυτό του είναι γενναιόδωρος, αλληλέγγυος, ευγενικός και ικανοποιείται εξίσου όταν δίνει όπως και όταν παίρνει.

• Για να πετάξεις πρέπει ν’ αρχίσεις να ριψοκινδυνεύεις. Αν δε θέλεις να το κάνεις, καλύτερα να συμβιβαστείς και να μείνεις για πάντα στο περπάτημα.

• Ποιος ήταν αληθινά, εσωτερικά και βαθιά; Εκείνες οι προτιμήσεις και συμπεριφορές, οι τάσεις και οι απόψεις, ήταν πράγματι δικές του; Ή, όπως τόσα άλλα, ήταν απλώς μια προσπάθεια να μην απογοητεύσει τους άλλους που περίμεναν να είναι όπως ήταν; Κάτι άρχιζε να ξεκαθαρίζει μέσα του. Εφόσον ήταν άγνωστος, απελευθερωνόταν από την υποχρέωση να είναι κάτι συγκεκριμένο. Όπως κι αν ήταν, τίποτα δεν θα άλλαζε στην απάντηση που του έδιναν οι άλλοι. Για πρώτη φορά, ύστερα από αρκετές μέρες, ανακάλυψε κάτι που τον ηρέμησε. Βρισκόταν σε μια κατάσταση που του επέτρεπε να ενεργεί όπως ήθελε, χωρίς καν να ζητάει την έγκριση του κόσμου. Τώρα που, επιτέλους, ήξερε ότι ήταν μόνος, όπως ήταν πάντα, ότι είχε μονάχα τον εαυτό του, τώρα μπορούσε να κλάψει ή να γελάσει... Όμως για τον εαυτό του, όχι για τους άλλους. Τώρα, επιτέλους, το ήξερε: Η ύπαρξη του δεν εξαρτιόταν από τους άλλους. Είχε ανακαλύψει ότι έπρεπε να μείνει ολομόναχος για να μπορέσει να βρει τον εαυτό του...

• Αν παραδεχτούμε ότι δεν έχουμε όλοι φτερά, νομίζω ότι ο καθένας μπορεί να δεχτεί τον δικό του δρόμο ή να προσπαθήσει να ψηλώσει για να κερδίσει ύψος. Όμως η τρέλα υπάρχει, και ορισμένοι, αντί να πετάξουν, αποφασίζουν να σκαρφαλώσουν για να δείχνουν πιο ψηλοί. Ορισμένοι άλλοι -κι ας φαίνεται απίστευτο-, βυθίζονται ακόμα πιο χαμηλά, αναζητώντας κι εγώ δεν ξέρω τι λογής απαντήσεις... Ένας θεωρητικά υψηλός σκοπός μπορεί ν’ αποτελέσει κίνητρο για την απογείωση, όπως επίσης μπορεί να χρησιμεύσει και ως δικαιολογία για όσους σέρνονται.

• Η ξεκούραση, η αλλαγή ασχολίας, η ποικιλία είναι μερικές φορές ο τρόπος για ν’ ακονίζουμε τα εργαλεία μας. Αν συνεχίζεις, αντίθετα, να κάνεις κάτι με το ζόρι, θα έρθει η στιγμή που θα προσπαθείς ματαίως να αντικαταστήσεις την αναποτελεσματικότητά σου με τη θέληση.

• Το μόνο λάθος, σχεδόν πάντα, είναι να πιστεύω ότι η θέση όπου βρίσκομαι είναι η καλύτερη για να διακρίνω την αλήθεια. Ο κουφός, πάντα νομίζει ότι όσοι χορεύουν είναι τρελοί.

• Είμαι κι εγώ σταματημένος σε μια στιγμή. Κι εγώ νιώθω καρφωμένος και ακίνητος. Κι εγώ είμαι, κατά κάποιον τρόπο, ένα άχρηστο διακοσμητικό στοιχείο σ’ έναν άδειο τοίχο. (Το ρολόι που σταμάτησε στις εφτά - Παπίνι)

• Ο δρόμος του Διογένη. Είναι ο δρόμος του αυτοσεβασμού που λέει να υπερασπίζουμε την αξιοπρέπειά μας πάνω από τις ανάγκες μας για επιβεβαίωση. Όλοι χρειαζόμαστε την επιβεβαίωση των άλλων. Όμως, εάν το τίμημα είναι να εγκαταλείψουμε τον εαυτό μας, όχι απλώς είναι πολύ μεγάλο αλλά, επιπλέον, η επιδίωξη αυτή καταλήγει σε ασυναρτησία. Μοιάζουμε με εκείνον τον άνθρωπο που αναζητούσε το μουλάρι του σ’ όλο το χωριό, ενώ πήγαινε καβάλα επάνω στο... μουλάρι του.

• Ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι ένα τεράστιο Γιν και Γιάνγκ. Τα δυο μέρη που αποτελούν ένα αδιαχώριστο σύνολο. Δύο μισά που μπορούμε να τα ξεχωρίσουμε μόνο για να τα κατανοήσουμε, όμως, δεν έχουν αυτόνομη ύπαρξη.

• Ο ψεύτης δεν είναι κάποιος που φοβάται το αποτέλεσμα της κρίσης των άλλων, ούτε την καταδίκη. Ο ψεύτης έχει ήδη κρίνει και καταδικάσει τον εαυτό του. Η υπόθεση έχει ήδη εκδικαστεί. Ο ψεύτης κρύβεται από την ίδια του την κρίση, από την ίδια του την καταδίκη και από την ίδια του την ευθύνη. Το πρόβλημα δεν είναι του άλλου, είναι του ίδιου: εκείνου που ψεύδεται.

• Καθώς περνάει ο καιρός, η ζωή θα τα φέρει έτσι -ήδη σου συμβαίνει- και θα συναντήσεις ανθρώπους, άντρες και γυναίκες, με τους οποίους θα νιώσεις τόσο ελεύθερος που δεν θα χρειάζεται να λες ψέματα. Θα έχεις ανθρώπους που θα τους επιτρέπεις να είναι ακριβώς όπως είναι, δίχως να υπάρχει ανάγκη να σου πουν ψέματα. Είναι οι αληθινοί φίλοι.

• Ευθύτητα βγαίνει από το ευθύς, το ανοιχτός. Θυμήσου την ιδέα του “ανοιχτού δρόμου”. Είμαι ανοιχτός, σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένα κρυφό σημείο μέσα μου, κανένα σημείο όπου να απαγορεύεται η είσοδος. Δεν υπάρχει καμία γωνιά στη σκέψη μου, στα συναισθήματά μου ή στις αναμνήσεις μου που να μην το γνωρίζω ή που να θέλω να το κρατήσω κρυφό. Η ειλικρίνεια είναι κάτι λιγότερο. Η ειλικρίνεια, για μένα, σημαίνει: “Ό,τι σου λέω, είναι αλήθεια. Τουλάχιστον, αλήθεια για εμένα”. Δηλαδή, ”δεν σου λέω ψέματα”.

• Πιστεύουμε ορισμένα ψέματα για διάφορους λόγους, όμως, προπαντώς, τα πιστεύουμε επειδή θελουμε να τα πιστέψουμε. Κανένας δεν έχει περισσότερες πιθανότητες να εξαπατηθεί, από αυτόν για τον οποίο το ψέμα εξυπηρετεί τις επιθυμίες του.

• ... Κι αν ο δρόμος από τη γέννηση ως το φέρετρο είναι μοναχικός, γιατί να κοροϊδευόμαστε κάνοντας τάχα ότι μπορούμε να βρούμε συντροφιά;

• Αυτές οι ιστορίες γράφτηκαν μόνο για να σημαδέψουν ένα σημείο ή ένα δρόμο. Η δουλειά της ανασκαφής μέσα σε κάθε ιστορία, για να βρεθεί το διαμάντι που κρύβεται... είναι υπόθεση του καθενός.